عصبانیت همان‌طور که ریشه‌های عصبی و ژنتیکی دارد به عوامل تربیتی نیز مربوط می‌شود.در مورد نقش عوامل تربیتی به ویژه در مورد عصبانیت پسران می‌توان به این واقعیت اشاره کرد که در دهه‌های اخیر خانواده‌ها با حمایت‌های اغلب بی‌جا از پسران آنها را به گونه‌ای بار می‌آورند که به گونه‌ای از خود‌راضی هستند. آنها در موارد بسیاری در ارتباط با دختران و به ویژه در ارتباط با همسر یا نامزدشان، خود را محق می‌دانند و به اصطلاح فکر می کنند حرف آخر را باید بزنند و کسی روی حرف آنها حرف نزند. می‌شود گفت در بسیاری از موارد پسران یا حداقل درصد بالایی از آنها عصبانی‌شدن در برابر همسر یا نامزد را حق خود می‌دانند.

در مورد عصبانیت، توصیه‌های مشاوران و روان‌شناسان مشخص است. قبل از پرداختن به این توصیه باید این نکته را یادآور شد که فرض بر این است که شخص به هر دلیل تن به ازدواج با کسی داده است که مدام سر موضوعات کوچک عصبانی می‌شود و به هر حال نمی‌خواهد به این دلیل رابطه با او را قطع کند وگرنه، در بحث ازدواج همواره بر شناخت مناسب از طرف مقابل توصیه می‌شود.

وقتی کسی ازدواج می‌کند در‌واقع، عواطف خود را با یک نفر دیگر به اشتراک می‌گذارد و قرار است یک همراهی طولانی‌مدت داشته باشد.مسلم است فرد باید با شناخت وارد این رابطه شود و با کسی همراه شود که اشتراکاتی با او دارد. این افراد باید بتوانند با هم رابطه مفید برقرار کنند و از بخش زیادی از رفتار‌های هم خوشحال و راضی باشند نه اینکه رفتار‌هایشان همدیگر را آزار دهد.

مشاوره قبل از ازدواج هم می‌تواند به این شناخت کمک کند و هم می‌تواند درک افراد از همدیگر را بالا ببرد. به هر حال فرض بر این است که به هر دلیل به این نکات توجه نشده و حالا فرد در این موقعیت قرار گرفته که می‌خواهد با رفتار مناسب،رفتار نامناسب و آزار‌دهنده طرف مقابل را کنترل کند. در واقع، او شریک زندگی خود را کسی می‌داند که محاسن زیادی دارد و عیب‌های او را که هر چند آزار‌دهنده هستند اما، قابل‌رفع می‌داند و تصمیم دارد در این زمینه از خود مایه بگذارد.

توصیه‌های روان‌شناسانه در مواجهه با فرد عصبانی:در مواجهه با فرد عصبانی معمولاً تکنیک‌هایی وجود دارد که مهم‌ترین آن این است که فرد وقتی می‌بیند طرف مقابل از چیزی عصبانی شده و کاری که صورت گرفته را نادرست می‌داند، ابتدا به تأیید حرف او بپردازد و در ادامه دلیل منطقی خودش را شرح دهد.

برای مثال ممکن است پولی خرج شده باشد و مرد از این موضوع عصبانی باشد و با پرخاش بگوید:مگر نگفتم این پول را خرج نکن؟ زن نباید به مجادله با او بپردازد طوری که، به لجبازی او دامن بزند بلکه می‌تواند ابتدا حرف مرد را تأیید کند و بگوید بله! درست است. گفته بودی خرج نکن اما، اگر قرض فلانی را نمی‌دادم آبروریزی می‌شد یا اگر قبض تلفن را نمی‌پرداختم، تلفن قطع می‌شد یا فلان لباس را خریدم چون حراج شده بود و قیمتش مناسب بود و اگر نمی‌خریدم بعداً باید پول بیشتری بابت آن می‌پرداختم و …

از طرف دیگر زمانی‌که برای گفت‌و‌گو با فردی که مدام عصبانی می‌شود انتخاب می‌کنیم، خیلی مهم است. مسلم است که نباید زمانی با او وارد گفت‌و‌گو شویم که خسته است یا فکرش مشغول است و استرس دارد. برای مثال وقتی فرد خسته از سر کار می‌آید باید بگذاریم استراحت و تجدید قوا کند.صبح پنج‌شنبه یا جمعه زمان خوبی برای حرف‌زدن است همان‌طور که، عصر جمعه زمان نامناسبی است چون در مورد اولی، فرد احتمالا بعد از یک هفته کار از اینکه می‌تواند استراحت کند خوشحال است و بر عکس در مورد دومی او روز استراحت را پشت سر گذاشته و روز خســـته‌کننده کار را پیش‌رو دارد.

روان‌شناســان و مشاوران تعدادی از این تکنیک‌ها را پیشـــــنهاد می‌کننـــــد؛ تکنیک‌هایی که در کارگاه‌های آموزش مهـارت کنترل خشم ارایه می‌شود بنابراین، زوج‌هایی که با این مشکل رو‌به‌رو هستند می‌توانند از این کارگاه‌ها استفاده کنند تا در دراز‌مدت کنترل بیشتر و بهتری بر خشم و عصبانیت خود داشته باشند.

سامانه پرسش و پاسخ روان شناسی نجوای مشاور

منبع:سپیده دانایی _ دکتر مجید صفاری نیا